ناهمواریهای استان کرمان

استان کرمان یکی از مرتفع ترین استانهای کشور در ناحیه کویری و کم آب ایران است. به طور کلی ناهمواریهای استان کرمان را از نظر جغرافیایی و ویژگیهای خاص منطقه ای می توان به دو دسته کوهستانهای مرتفع و سرزمین های نسبتا" هموار و پست تقسیم بندی نمود.

1.ارتفاعات استان کرمان

ارتفاعات استان کرمان که دنبالۀ رشته کوه های مرکزی ایران است که از منطقه آذربایجان به طرف بلوچستان کشیده شده متأثر از زمین شناسی منطقه است.این ارتفاعات از شرق به چاله لوت،  از شمال به چاله رفسنجان- انار،  از غرب به کفه نمکی سیرجان و از جنوب به چاله جازموریان محدود شده اند.
شمالی ترین ارتفاعات استان که ادامه ارتفاعات جندق و بیابانک می باشد در محوری شمال غرب جنوب شرقی تا کرمان و بم گسترش یافته اند و این رشته کوهها بزرگترین حائل و حد فاصل محدودهای کویری با مناطق مرکزی و غربی استان است و شامل ارتفاعات کوه بنان و کوهستان پلوار می باشد.

ارتفاعات کوهبنان:  این ارتفاعات سطح وسیعی از شهرستانهای زرند،  راور و شرق رفسنجان را در برگرفته و به شدت تحت  تاثیر گسلها قرار دارند. قله درارسو با ارتفاع 3545 متر، مرتفع‌ترین قله این محدوده می‌باشد. گسل کوهبنان از 8 کیلومتری شهر زرند می‌گذرد و شهر کوهبنان بر روی آن واقع شده است. این گسل از گسل‌های بسیار فعال و جوان استان می‌باشد و زلزله‌های متعددی در امتداد آن رخ داده است. یکی دیگر از ویژگی‌های این ناحیه وجود گنبدهای نمکی در شهرستان راور می‌باشد که کوهستان‌های مرتفعی را شکل داده و نقش مؤثری در شوری آب‌های سطحی و زیرزمینی این منطقه دارد.

ارتفاعات پلوار:  این ارتفاعات که ادامه رشته کوه‌های شمالی هستند با جهتی شمال غربی- جنوب شرقی تا بم امتداد دارند و سبب جدایی چاله لوت از چاله کرمان- چترود- زرند شده‌اند. عامل اساسی در ایجاد این ارتفاعات برخورد دو صفحه ایران مرکزی و صفحه لوت می‌باشد و گسل نای‌بند در شکل‌گیری آن‌ها نقش اساسی دارد. این منطقه از نواحی بسیار فعال زمین‌شناسی بوده و تمامی گسل‌های آن فعال می‌باشند. دشت لوت در شرق این ارتفاعات قرار دارد. ارتفاعات کوهپایه، بادامو و کوه‌های سیرچ،چوپار، گلباف و شمال بم در محدوده این رشته کوه قرار دارند. بلندترین قله این کوهستان، کوه پلوار با ارتفاع 4233 متر است.کوهستان پلوار به صورت رشته‌ای به طول 147 کیلومتر، پهنه‌ای به وسعت 1450 کیلومتر را تحت پوشش قرار داده است.

رشته ارتفاعات دیگری از شمال شرقی رفسنجان عبور نموده و در مجاورت کرمان به رشته کوههای حاشیه کویر می پیوندد. بلند ترین قله آن قله گردو با ارتفاع 3205 متر از سطح دریا  است.

سومین رشته کوه که از دو رشته دیگر بلندتر است، در مرکز استان قراردارد و  وسیعترین و بلندترین کوههای استان را شکل می دهند. مهمترین عامل موثر در شکل گیری این ارتفاعات فوران آتشفشانی و توده های نفوذی می باشد.مرتفع‌ترین قله‌های استان   عبارتند از قله هزار با ارتفاع 4465 متر که در نزدیکی شهر راین و در 114 کیلومتری شمال غرب بم واقع شده و قله لاله‌زار با ارتفاع 4351 متر است .توده‌های نفوذی متنوع دیگری مانند مس سرچشمه، چهار گنبد سیرجان، از مهم‌ترین توده‌های نفوذی این نوار کوهستانی هستند. آتشفشان بیدخوان با ارتفاع 3412 متر در مرکز این نوار کوهستانی واقع شده است. ادامه این رشته کوه سبب شکل‌گیری شهر بافت به عنوان مرتفع‌ترین شهر استان و سومین شهر بلند ایران شده است.  قله خَبر (Khabr)  با ارتفاع 3845 متر در جنوب غربی شهر بافت واقع شده است.

رشته کوهای  شمال غربی استان که به موزات رشته ارتفاعات قبلی ادامه یافته  و رفسنجان را  از منطقه شهر بابک و هرات ومروست جدا می سازد . بلندترین قله آن کوه خورین  به ارتفاع 3050 متر از سطح دریا می باشد.

 سه رشته کوه شمالي پس از پيوستن به کوه هاي لاله زار و هزار در مرکز استان  توسط ارتفاعات جبال بارز و کوههای بحرآسمان  تا منطقه بلوچستان با کم نمودن ارتفاع ادامه مي يابد. رشته کوههای جبال بارز در بین جیرفت و بم واقع شده‌انداين رشته کوه ها مانند ديواري ممتدد دو چاله معروف جازموريان و لوت را از هم جدا مي کنند. مرتفع‌ترین قله آن علم شاه می‌باشد که 3741 متر از سطح دریا  ارتفاع دارد.

در قسمت جنوبي کوه هاي چين خورده و شکسته ای قرار دارد که بين چاله جازموريان در شمال و درياي عمان در جنوب و با امتداد غربي – شرقي کشيده شده اند.اين ارتفاعات ادامه کوه هاي زاگرس بوده ولي از لحاظ زمين شناسي با آن متفاوتند. از مهمترين کوه هاي اين ناحيه کوههای بشاگرد است که  تقسیم‌ کننده آب میان دریای عمان و جازموریان است. این کوه­ها عموماً  به دلیل غیرقابل نفوذ بودن و حاکمیت شرایط بیابانی، خشک‌ و فاقد پوشش گیاهی اند ،  همچنیندارای گردنه‌ها و گذرگاه­های صعب‌العبور و دره‌های تنگ و پرشیب هستند.  این ارتفاعات توسط گسل‌ها بریده شده و بستر اکثر رودخانه‌ها در این گسل‌ها قرار دارد.